La Banda de Cret

Nella magica atmosfera dei giardini Alimonta di Creto la Banda Musicale di Pieve di Bono fa rivivere una vecchia poesia dialettale scritta da uno dei soci che hanno rifondato la banda, il compianto insegnante elementare Basilio Baldracchi, dove si descrive la quotidianità del gruppo agli inizi del ‘900.

Le parole di un narratore in costume d’epoca e la musica accompagnano le immagini della valle e della sua gente lungo un secolo di storia, l’ultimo, che tanto ha inciso sullo sviluppo e sulla vita della popolazione delle Giudicarie.

1.

 

Quanc’chì, pü de na volta
É sentì ‘l Martin Tafelli
A Lamentar come sepolta
La banda e i sò pezzi belli?
2.

 

«Gò idea che uramai
Müsica a Cret… par en po’…
L’è nada en craüc’,e chi sa mai
Quand dal broett la tira fò el cò!».
 3.

 

«Tanc’ dei pü bravi jé morc’,
Tanc’ jé nadi ‘n Stati Uniti
Tanc’ jé vec’, tanc’ jé sborc’
‘Ntat de banda som friti».
4.

 

«Un che gà solcc’ ghe vorìa,
Che crompa a tücc’ le strüment,
Forse alúra i ghe rivarìa
A sunàr discretament».
 5.

 

«Ma già manca ai giúagn la voia,
Che lej quöela che fa tüt;
Ogni roba ghe fa noia
E par gnènt no j tira en spüt».
 6.

 

«Sté agn ghèra pü passiun,
I soffiava d e nott,
I vigniva aa da Najun
I sunava bot a bot».
 7.

 

«Adess i tépp jé cambié;
Tucc’ i pensa ai sö afari;
A sunar no ghe s’en vé,
Ancö ii völ veder dolàri».
8.

 

E quaàte volte al Martin
Gò dà rasun anca mì,
M’encresceva senza fin:
«Pürtròpp la sarà cussì».
 9.

 

Ma en bel dì de là dal mar
(No se sà se da l’Argentina)
Pié de voia de sunàr
Vegn el Popo a la surdina.
 10.

 

Già tucc’ quanc’ el cügniss:
Ji altri nossi mericani
I la blaga giü apena j vé
Lü… el domanda se jé sani
 11.

 

El Faustin e le neòde;
Dopo el ciapa el Rafaele:
«Tìi.. le casse èle vöde?
La Banda èla en frasèle?».
 12.

 

«Pü malada de cussì
No se pöl emmaginarla»
(rispond l’àltar avvilì)
«Quant, voriste rimpiantarla?».
 13.

 

«Parchè nò» el ribat el Popo
«Co èl mai che no sé pöl!
Se prua a sunar… e dopo
Vègne fò quöl che se völ!».
 14.

 

E ‘ntat la gùus la và fòo:
Tacc’ ji dìs: «Che ’l sje vira?».
Séef emmaginarve pò
Che öecc’ l’à cacià fòo el Gira?
 15.

 

«Quaè… A Cret la Banda?» el dìs
« Vardé, ho passàa i sesanta,
So vecio, gòoi bafi gris,
Ghe la mèto tüta quanta».
 16.

 

Contétt che mai, en salt
Sü dal maestro Baldrach;
«Santol, ‘ntatt che ‘l fèr l’è calt
Dòmeghe sü, Tich tach, tich tach!
 17.

 

El mè pare, già el sé bé,
Quant che ji parla de strümént
Nòl se tira mai endréé:
«Sì. Sì, – pò el dis – e par gnènt!».
 18.

 

Quanche i giuagn ji à sentü
che i nöss veci ji fa dal bùn,
en po’ de rispet ghé vignù:
«No stom a éssär macarugn».
 19.

 

«Mì el genis e tì la tromba…
Tì ‘l trumbun e mì ’l fagòtt..».
« Tì côo sunüt tì Flomba?».
«El contrabass, no… vargótt!».
 20.

 

El fato sta che ‘n pocch dì
Se scomìnzia le leziun;
Negugn manca e tucc’jé lì
Pié de vôja e d ‘atenziun.
 21.

 

Varda li el Rico da Strada
Come el suna el sô bel côrn
Stenta en pò sü la ’nviada
Ma col tep el sé fà bun.
 22.

 

Chi jél po’ quöl lungh lì de sota?
Ah… El Rodèr, ’l falegnam
Che pocch ghe fa o nagóta
Se el genis patìiss la fam;
 23.

 

E l’altär con quöla zapa
Che a colpi el soffia si fiss?
No el vedef no en dé la grapa
Che l’è el Cesare dei Cis?
 24.

 

E quöl magär giu ’l cantun
Ah… l’éè el Pero Sciopetér!!!
O che ‘l suuna o ’l fa el bufun;
El n’àa fat ridar a l’altrér”!
 25.

 

Li tacà ghé ’l Massimino
Che al Carlo ’l ghe vé ’ndrio
El podria sunar pü fino,
Ma l’è sempar a Zeprio!
 26.

 

Senti, senti ’l Pilutun
Che note grosse e profonde
Sfido mi con quöl panzun
E le ganasse sì mai tonde!
 27.

 

Per disgrazia lì apè
Ün el suna el clarinöt;
El sòo strumènt (se mai el ghé)
L’é pü grant de l’omenöt!
28.

 

Chi jèl poò? «L’Aldo de la sega!».
Par rivàr al litürin
’L va su ’n cima a ’na caréga
L’é grant come ’n lügherin!
29.

 

Chi de ci gh’è ‘l Simunèl Pocch
pü curt de ’l campanìl
Si che l’Aldo Martinèl
Fa con lü l’articolo il!
30.

 

Ma no gh’éra áa dei Culògnee?
«Sito, che le chi vizin:
El ga sempar de le castögne
Ma v’el digo pian pianìn».
31.

 

Ecco ’l Gira col só fligöl
Quasi vècc’ come ‘l por Quaàt
Ma va mòlì e digöl
‘Ntaat che ‘l suna o a defàtt!
32.

 

«Quand che gò ’l strument en boca
M’entüsiasmo, oh si si
Suno tut quöl che me toca».
Oh, se ji föss tücc quanc’ cussi!
33.

 

E do spöss,
quand che l’è en vena,
(o ’l gà giù ’n bicier de vin)
De quiìle da dopo cena
34.

 

El v’en conta senza fin:
Balossade faate en Francia
Del Rafaele en compagnia
El ve fa scioppar la pancia
Osta…! Ii n’ha faat vè la via!
35.

 

Nomm ennacc’ coj sunadur
Se no som sempär chi:
Vé el Burèl e un da Pur
Tücc’ du bravi come mi.
36.

 

El Pacio dei Bargamàsch
Stüdia sempar qualche riga,
L’è par quäl che no ’l fa fiasch
E ’l suna senza fadiga!
37.

 

V’él sù en cima ‘l Raffaele
Co ’l sô bravo bombardìn
Con öl nò, no va en fraséle
Né la Banda né ’l bun vin.
38.

 

Ecco el Popo finalmente!
Ghé stringiòmm par tücc’ la màa
Col volér e co la mente
A sunàr el n’à tirà!
39.

 

De le volte la ghe monta
Ma defàtt la turna en dré;
Gùusa, gùusa, che no conta,
Te fè tütt a fin de bé.
40.

 

Ecco ’l giro de la Banda;
Adéss de chi dovrìa dìr?
Varda lì ’n mèz chi te manda
Occiáde, che ’l par ne sbir!
41.

 

Pardùn el mè caro Nesto,
E podrìa lassarte fò?
Ti che te fè tütt e presto?
Più de banda te ghè ’l còo?
42.

 

No ji le dìss, ma tücc’ ji vede
Che te strüssie nott e dì;
Se mai vergügn no ’l crede
Ciapa i piacc’, persuadäi tì!
43.

 

L’è ’n gran pezun che na fèsta
No se vede chi a Cret
De concordia come questa
Mi v’l digo nèt e scjett!
44.

 

Sol vorìa che ’sta beleza
La düress cent agn ’amò
Mi ve ‘nsegno con certeza
La via de nar fò e fò.
45.

 

Tra de noàltre nàr d’acordo
Compatirne ’l nòs difètt
El sapiente e ’l balordo
Portéghe a ognün gran rispètt.
46.

 

Soggeziun e ubidienza
A tücc quanc’ i superiùr
Fòo dai pée la prepotenza,
Che comanda l’è e’l Dutùr.
47.

 

Ghè po ’n’altär che ghé bada
Se sòm bravi si o nò,
Già  sée bée, l’è ’l cürat da Strada
Che no ’l scherza, ’l para fòo.
48.

 

Se cussì farom pulito
Se ne prème el noss unur
Sarom ciamé ’n ogni sito
Boni e bravi sunadùr.
© Banda Musicale di Pieve di Bono. Tutti i diritti riservati
Via Roma, 34 - 38085 Pieve di Bono (TN) - p.iva 01846610226 - c.f. 86006280225 - info@bandapievedibono.it